Spirituele ervaringen

Veel mensen hebben ervaringen die spiritueel, religieus, bijzonder, metafysisch, paranormaal of bovenzintuiglijk worden genoemd. Denk aan helderziendheid, heldervoelendheid, bijna dood ervaringen, uittredingen, het waarnemen van overleden personen, betekenisvolle dromen, synchroniciteit en het waarnemen van visioenen, engelen of een religieus persoon. Zo’n ervaring kan een innerlijk vuur doen oplaaien en tot bezieling en zingeving leiden. Maar vaak ontstaat ook een zoektocht naar de mysteriën van het mens zijn, omdat er in onze vooral rationeel ingestelde westerse maatschappij niet veel over gesproken wordt. De persoonlijke beleving van zo’n ervaring, van iets dat je overstijgt, wordt spiritualiteit genoemd.

Ik ben onderzoek gaan doen naar deze fenomenen na diverse persoonlijke ervaringen. Wetenschappelijke inzichten hierover, die ik onder meer onderzocht tijdens de vier-jarige opleiding Zingeving en Spiritualiteit bij de Academie voor Geesteswetenschappen, brachten mij veel inzicht. Daarnaast hebben inmiddels vele mensen hun ervaringen op dit gebied met mij gedeeld. Hieronder geef ik voorbeelden van ervaringen die je in mijn praktijk kan bespreken als ze op je pad komen. 

Bijna-dood ervaring
Een bijna-dood ervaring (BDE), ook wel nabij de dood ervaring genoemd, wordt wel omschreven als een ervaring die plaatsvindt wanneer iemand klinisch dood is maar toch weer herstelt. Bijvoorbeeld na een hartstilstand, bij verdrinking of bij een ernstige ziekte. Het is een indringende ervaring die vaak gepaard gaat met het zien van kleuren, een tunnel, overleden familieleden en intense gevoelens van vrede, onvoorwaardelijke liefde en/of lichtheid. Een dergelijke ervaring is niet te herleiden tot fantasie, psychose of zuurstoftekort. Mensen die een bijna-dood ervaring meemaken zijn vaak blijvend veranderd. Ze kijken anders tegen de dood aan en daardoor anders tegen het leven. De omgeving is vaak niet bekend met dit fenomeen, zodat erover praten en de andere kijk op de omgeving niet worden begrepen.

Een toegankelijk boekje op dit terrein is Over de dood en het leven daarna van dr. Elisabeth Kübler-Ross, de grondlegster van de hospices. In dit boek legt zijn uit hoe zij als arts en psychiater in de VS bij stervensbegeleiding steeds meer inzicht kreeg in de dood en de rijke ervaringen die daaromheen spelen. Zij onderzocht onder andere 20.000 gevallen van bijna-dood ervaringen. In ons land is dr. Pim van Lommel expert op het gebied van bijna-dood ervaringen. Hij bouwde zijn expertise op toen hij van 1977 tot 2003 als cardioloog verbonden was aan het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem. Sindsdien houdt hij over de hele wereld lezingen over bijna-dood ervaringen en de relatie tussen bewustzijn en hersenfunctie. Ik had het geluk hem in 2019 te spreken na een lezing over zijn boek Eindeloos bewustzijn.

Uittredingen
Een uittreding kan worden omschreven als een reis van ons bewustzijn buiten ons fysieke lichaam. Iemand is in staat om van bovenaf naar zijn lichaam te kijken en het lichaam achter te laten, om naar andere plaatsen te reizen, soms heel ver weg. Dit is, wanneer je het voor het eerst leest, een uitermate onbegrijpelijk fenomeen. Toch lijkt het bij steeds meer mensen voor te komen. Bij Robert Monroe, een Amerikaanse zakenman, begonnen de uittredingen in 1958. Hij had er aanvankelijk weerstand tegen, maar ontwikkelde later meer controle over het verschijnsel. In zijn boek Uittredingen, Experimenten buiten het lichaam, vertelt hij hierover.

In eigen land schreef Jaap Hiddinga na zijn carrière als chemisch ingenieur en fysicus diverse boeken over uittredingen. Opvallend is dat mensen die een uittreding krijgen zich indringend gaan verdiepen in allerlei vormen van bewustzijn en spiritualiteit en dat ook hier, door de persoonlijke ontwikkeling en de verruiming in het denken, een afstand tot de naaste omgeving kan ontstaan.

Ontmoeting met een overledene
Een nabestaande kan op allerlei manieren worden geconfronteerd met beelden van een overledene. De ene persoon weet zeker dat hij een overledene op de markt zag lopen en bij een ander spreekt een overledene in een droom levensecht tot hem of haar. Ook een nachtelijk bezoek aan het bed komt regelmatig voor. Vooral mensen die bijna komen te overlijden spreken over het ontmoeten van hun overleden geliefden. Dat deze op hen wachten of met hen praten. De meeste nabestaanden die een dergelijke ervaring hebben zijn er diep door geraakt en gaan op zoek naar de betekenis ervan. Soms staat de omgeving hier zo sceptisch tegenover dat zij aan het twijfelen slaan. Deze twijfel is niet aan de orde bij mensen die bijna gaan overlijden. Kort voor een overlijden ontstaat een toestand van nieuwe verbondenheid, waardoor mensen ‘weten’.

Betekenisvolle dromen
Betekenisvolle dromen kunnen elke nacht plaatsvinden. Dromen zijn voor velerlei uitleg vatbaar. Moet je ze letterlijk of symbolisch opvatten? Zijn ze voorspellend of beschouwend? Dat verschilt per droom. Helder is dat een droom aansluit bij het leven, een uiting is van wat er in je leeft, zodat het onderzoeken daarvan inzichten kan opleveren. De meeste dromen draaien om mensen, dieren en dingen. Als je die als onderdelen van jezelf, van je eigen leven beschouwt, kom je vaak een heel eind met het verklaren van jouw droom. Rondom de dood ervaren nabestaanden en stervenden regelmatig dromen met betekenissen die inzicht geven in het leven. Dergelijke dromen kunnen diepe impact hebben, heel ondoorgrondelijk zijn en pas veel later leiden tot een ‘o ja’ moment. 

Synchroniciteit
Onder synchroniciteit wordt verstaan een zeer betekenisvol toeval van gebeurtenissen die niet causaal met elkaar zijn verbonden. Zoals het ophalen van een herinnering over een overledene met iemand in een café en op dat moment wordt het liedje gedraaid dat voor jullie zo speciaal was. Of je hebt een droom gehad over een zeer uitzonderlijke kever en prompt vliegt later die dag deze kever, die normaal niet in dit land voorkomt, tegen je raam aan terwijl je over je droom tegen iemand vertelt. Prof. dr. C.G. Jung, psychiater en psycholoog, deed onderzoek naar deze materie. In eigen land schreef dr. Moolenburgh het boekje Is toeval echt toevallig? Hierin laat hij aan de hand van vele voorbeelden zien dat wanneer je je open stelt voor iets dat je overstijgt, het leven op een bepaalde manier gaat stromen, waardoor je dieper inzicht in de mysteriën van het leven kunt krijgen.

Ontmoeting met een religieus figuur
Een toenemend aantal mensen vertelt over hun ontmoeting met een engel, lichtwezen of ander religieus figuur, zoals Jezus, Mohammed of Boeddha. Het opvallende is dat dit niet alleen gebeurt bij mensen met een bepaalde religieuze overtuiging. Ook dergelijke ervaringen kunnen een leven op zijn kop zetten, omdat ze zo anders zijn dan we in ons rationele bestaan gewend zijn. Wanneer de ontmoeting vergezeld gaat van een boodschap of er meteen iets helder wordt, is het vaak de start van een (lange) zoektocht naar hoe hiermee om te gaan en het leven daarop in te richten. Dr. John van Schaik en drs. Hans Stolp schreven diverse boeken over deze ervaringen. De eerder genoemde dr. Moolenburgh deed hier onderzoek naar binnen zijn huisartspraktijk en legde zijn onderzoekservaringen neer in het boek Een engel op je pad.

Ik begeleid je graag wanneer je wil praten over jouw bijzondere ervaring.