GASTLESSEN (SAMEN)LEVENSKUNST
Voor wie
Voor scholen die stress willen aanpakken, weerbaarheid, veerkracht en zelfvertrouwen willen vergroten en die identiteitsvorming, zingeving, burgerschap en het samen-gevoel willen versterken via ervaringsgerichte werkvormen.
Persoonlijke en maatschappelijke relevantie
Stress, ongezond eten, schermgebruik, echtscheiding, gebrek aan beweging, gevoelens van eenzaamheid, onzekerheid, onrust, overprikkeling, doelloosheid, prestatiedruk en leegte. Steeds meer jongeren doen een beroep op een vorm van jeugdzorg, maken langdurig gebruik van medicatie, kampen met zingevingsvragen en raken opgebrand. De pandemie deed daar nog eens een schep bovenop. Maar ook (online) pesten, wij-zij denken, geweld en polarisatie zijn aan de orde van de dag. Steeds meer mensen verliezen het vertrouwen in de systemen waarop onze maatschappij is gebouwd.
Verdiepende gesprekken, ervaringsgerichte oefeningen, interactieve werkvormen
In de gastlessen staan de unieke behoeften van de groep centraal. In samenspraak met de mentor van de groep stellen we een programma samen. Met daarin (onderdelen van) de werkvormen focusing, geweldloze communicatie, rots en water training, intuïtieve rollenspellen en/of moreel beraad. We kunnen daarbij vooraf een gespreksthema bepalen als rode draad van de lessen, maar dat hoeft niet. Voorbeelden van thema’s zijn zelfvertrouwen, jezelf zijn, leven in een gezin, eenzaamheid, de dood, schaamte, omgaan met stress en druk, een doel bepalen in je leven, bijzondere ervaringen, trauma’s, verdriet, wat is ‘normaal’, gendervragen, psychische aandoeningen, religieuze vragen, hooggevoeligheid en andere dingen die de aandacht vragen. Het is ook mogelijk om in kleinere groepen te werken of er een serie persoonlijke gesprekken aan te koppelen.
De lessen draaien om samen delen, samen luisteren, samen groeien. We combineren ‘denken en doen’ met ‘voelen en zijn’.
Zelfkennis, goede zelfzorg en samenlevenskunst
Door naast de inhoudelijke thema’s de eigen behoeften, verlangens en grenzen te verkennen én die van anderen, weten de deelnemers beter wie ze zijn, wat ze kunnen en wat ze willen. Met de opgedane zelfkennis kunnen zij zichzelf positief leren uiten en verschillen leren respecteren. We werken met interactieve werkvormen en haken aan bij het vier-dimensionele mensbeeld van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO):
- Goed contact met je lichaam is een basisvoorwaarde om je prettig te voelen. Kleine en grote trauma’s kunnen dit contact verstoren. Liefdevol naar je lichaam leren luisteren is daarom van belang. Ook een gezonde leefstijl draagt bij aan je goed voelen. Deze fysieke dimensie kunnen we via focusoefeningen, rots- en watertraining en beeldvorming over goede zelfzorg verkennen.
- De psychische dimensie gaat over de verbinding met jezelf op het gebied van gedrag, gedachten, emoties, verlangens en behoeften. Zelfkennis krijg je onder meer door het onderzoeken van hoogte- en dieptepunten in je leven en draagt bij aan innerlijke rust en zelfverwerkelijking (met plezier doen waarvoor je op aarde bent). Via positieve, creatieve werkvormen kom je jezelf op het spoor.
- De spirituele dimensie gaat over jouw plaats en betekenis in het grotere geheel, of je je verbonden voelt met iets dat je overstijgt en wat jou inspiratie geeft om het goede te doen. Aan de slag gaan met iets dat je leven zin geeft en met je levensplan zorgt voor nieuwe levensenergie, ruimte en richting. We gaan onderzoeken wat je zin geeft, verkennen de kracht van stilte en vergroten het symbolisch bewustzijn.
- Erbij horen, succes hebben en iets betekenen voor anderen zijn voorbeelden van elementen uit de sociale dimensie. Met vragen als hoe bepaal ik mijn eigen koers te midden van anderen (familie, vrienden, (sport)vereniging, media, overheid, school, geloofsgemeenschap, etc.), met welke talenten kan ik iets moois doen en hoe kan ik bewust omgaan met de wereld? O.a. via geweldloze communicatie, moreel beraad, intuïtieve rollenspellen en rots en watertraining.
Interactieve werkvormen nader verklaard
Bij focusing maak je contact met de innerlijke wijsheid van je lichaam. De vier stappen van focusing (pauzeren, ervaren, erkennen en symboliseren) helpen je te vertrouwen op je innerlijke kompas, zodat je authentieke keuzes kunt maken. Focusing zorgt voor een open, empathische en inclusieve houding die je meeneemt in je relaties met anderen.
Geweldloze communicatie is het vermogen om je eerlijk te uiten en empathisch te luisteren. Dit leer je door 1) stil te staan bij wat je waarneemt, 2) na te gaan hoe je je voelt bij wat je waarneemt, 3) je bewust te worden van onderliggende behoeften, waarden en verlangens en 4) het formuleren van een passend verzoek dat je leven verrijkt.
De rots en watertraining geeft leerlingen meer inzicht in sociale situaties en de impact van hun eigen gedrag. Rots staat voor eigen grenzen aan kunnen geven, zelfstandig beslissingen kunnen nemen, een eigen weg kunnen gaan. Water staat voor communicatie, kunnen luisteren, samen naar oplossingen kunnen zoeken en de grenzen van anderen respecteren.
Bij een intuïtief rollenspel ontwikkelt zich een verhaal aan de hand van een korte casusbeschrijving. Hoe reageer jij wanneer iemand jouw hulp nodig heeft, maar jij haast hebt? Als iemand aangeeft liever een meisje dan een jongen te willen zijn? Met rollen als ouders, kinderen, vrienden, kerkgenootschap, leraren, werkgever, etc. en uiteenlopende (ethische) dilemma’s.
De uitgangspunten van moreel beraad geven diepgang aan de rollenspellen. Moreel beraad wordt in de zorg gebruikt om ethische dilemma’s te ontrafelen. In complexe uitdagingen worden harde tegenstellingen verzacht en gaan neuzen dezelfde kant op staan door inzicht te creëren in de waarden achter de verschillende standpunten.
Symbolisch bewustzijn (verbeeldend bewustzijn) vergroot het gevoel van verbondenheid met jezelf en met iets dat je overstijgt. We spreken over betekenisvol toeval via inzichten van de beroemde psychiater Carl Gustav Jung en gaan na hoe ongrijpbare thema’s als God, lot, karma en metafysica voor leerlingen kunnen gaan leven. Het is zoals voetbalfilosoof Johan Cruijff zei: “je gaat het pas zien als je het door hebt.”.
Contact
Samen stil staan bij levensvragen en leiderschap geeft een frisse kijk op jezelf, anderen, je inspiratiebronnen en de wereld. De lessen scheppen een band, verrijken de geest en geven inzichten waar deelnemers de rest van hun leven van profiteren.
Meer weten over maatwerk? Neem even contact met me op!
- Een inspirerende documentaire over groepsgewijs ruimte geven aan emoties, het smeden van banden en levenslessen vind je hier.
- Een heldere uitleg van de rots- en watertraining vind je hier.
- Voorbeelden van inhoudelijke gespreksthema’s vind je hier.
“We zien onze relaties in een nieuw licht als we geweldloze communicatie gebruiken om te luisteren naar de diepere behoeften van onszelf en de ander.” Marshall Rosenberg, auteur Geweldloze Communicatie