Lichtpuntjes

“Het Christusbewustzijn speelt nu.”, vertelde een wijze vrouw mij in 2010. “Christusbewustzijn…” herhaalde ik haar woorden. Als lijsttrekker had ik mijn partij geen zetelwinst kunnen brengen. Daags na de verkiezingen was ik bij haar voor een coachingsgesprek. Het woord ‘Christusbewustzijn’ was wel het laatste dat ik had verwacht. Ik vond de vrouw ongrijpbaar, mysterieus. Niet religieus in de context zoals ik het had geleerd. We bespraken nog vele andere dingen. Maar ‘Christusbewustzijn’ was het woord dat nog lang in mijn hoofd bleef hangen.

Enkele jaren later ontmoeten we elkaar in het gemeentehuis tijdens de jaarlijkse lintjesregen. “Ik zou een lintje moeten krijgen voor wat ik met jou heb gedaan!” zei ze met een knipoog. De vrouw was inmiddels ragfijn, bijna doorzichtig. De ziekte van Kahler had haar in zijn greep. Desondanks behield ze haar charme en strijdlust. Deze vrouw had het over spiritualiteit nog voor ik het woord kon spellen. Daarmee verraste ze me. De eerste keer toen ik als groentje een avond met een staatssecretaris leidde. Later liepen we elkaar vaker tegen het lijf. Toen het consult. Dankzij haar was er een vlammetje in mij aangewakkerd. Maar daar, in het gemeentehuis, had ik geen idee wat ze bedoelde.

Albert Einstein

“Christusbewustzijn”. Mijn zoektocht leverde in 2010 geen aanknopingspunten op. En hoe succesvoller mijn carrière werd, hoe meer het vlammetje doofde. Na de geboorte van onze jongste was er nog maar een vonkje over. Door de traumatische bevalling was ik veroordeeld tot meer rust. Tot mijn verrassing stuitte ik op een tekst van Albert Einstein (1879 – 1955) die in 1932 in zijn Gelaubensbekenntnis schrijft: “The most beautiful and deepest experience a man can have is the sense of the mysterious. It is the underlying principle of religion as well as of all serious endeavour in art and science. He who never had this experience seems to me, if not dead, then at least blind. To sense that behind anything that can be experienced there is a something that our minds cannot grasp, whose beauty and sublimity reaches us only indirectly: this is religiousness. In this sense I am religious.”

Deze tekst raakte mij. Ik voelde me zoals Einstein schrijft: alsof ik eigenlijk dood was. Levend, maar niet verbonden met de diepere zin van het leven. Zijn tekst opende iets. “Ik hoef me alleen maar te realiseren dat achter alles wat we kunnen ervaren, in elke situatie en in elk moment een diepere waarheid aanwezig is. Dat die waarheid altijd al onderdeel uitmaakt van ons leven, maar dat we het vaak alleen niet zien.” wist ik vanaf toen. De bekende mysticus Meister Eckhart (ca. 1260 – ca. 1328) noemt dat moment, dat wij ons bewust worden van deze diepere laag, ‘de godsgeboorte in de ziel’. We hoeven ons niet terug te trekken uit het alledaagse leven om in verbinding te komen met dit mysterieuze dat ons overstijgt. We hoeven alleen stil te staan bij de diepere lagen van het leven.  

Geboorte van het licht

In diverse tradities wordt dit bewustwordingsproces op verschillende manieren herdacht. Natuurvolken vieren na de langste nacht van het jaar, tijdens de winterzonnewende, de terugkomst van het licht. Zoals de natuur vanaf dat moment weer gewekt wordt, wordt in de mens het slapende licht in zichzelf gewekt. Ook de Bijbel draagt sleutels in zich voor het wekken van dat licht in jezelf. Jaarfeesten zoals Kerstmis, Pasen en Pinksteren zijn stappen in het proces van het alsmaar meer toelaten van dit innerlijke licht. Kerst is de stap waarbij we ons voor het eerst bewust worden van het mysterieuze achter de dingen die we waarnemen. Het Christusbewustzijn, het licht in ons hart, wordt geboren.

Een klein, teer vlammetje, dat we in doeken mogen koesteren. Dat als een zaadkorrel alle mogelijkheden in zich draagt om ons als mens volledig te vernieuwen. Door simpelweg open te staan voor de diepere lagen achter de dingen. Deze verandering van zaadje tot ‘boom des levens’ wordt ook wel de ontwikkeling van ‘gnosis’, kennis van het hart of innerlijk wijsheid genoemd. De filosoof George Mead wijst er in zijn boek Echo’s uit de Gnosis op dat als wij deze diepere wijsheid leren kennen wij “de grenzen van de dualiteit kunnen overstijgen en een bewust goddelijk wezen kunnen worden”. Het overstijgen van de dualiteit betekent tot het besef komen dat de diepere lagen in ons leven niet tegenover de werkelijkheid staat zoals wij die kennen, daar niet mee concurreert, maar juist in die werkelijkheid overal aanwezig is.

De donkere nacht verruilen

Paramahansa Yogananda (1893 – 1952), één van de grootste wijzen van India, haalt in zijn boek Autobiografie van een yogi in dit verband I Korintiërs 3:16 aan: ‘Weet gij dan niet, dat gij Gods tempel zijt en dat de Geest van God in u woont?’. De lichtvonk is sluimerend aanwezig in onze ziel, in ‘Gods tempel’. Om ons onze eigen goddelijke onsterfelijke aard te herinneren zullen we ons minder druk moeten maken over ons lijden. Ons bezig zijn met angst en lijden staat in de weg aan een bewuste verbinding met alle lagen van de werkelijkheid en onvoorwaardelijke liefde. Als de donkere nacht wordt losgelaten, is er ruimte voor het licht.

Wij zijn zelf de enige die tot dit diepgaande zielebesef en onvoorwaardelijke liefde kunnen komen. De antroposoof Rudolf Steiner (1861 – 1925) noemt dit besef in zijn boek Van Jezus naar Christus ‘de diepste, belangrijkste menselijke eigenschap’. “Niet iets wat buiten mij wordt gevonden, maar wat ikzelf vind als ik de wegen van mijn eigen ziel voortzet (…) datgene wat Paulus aanduidt met de woorden: Niet ik, maar de Christus in mij.”. Als dit besef is geland, het licht is geboren, worden we van onwetenden wetenden: Saulus wordt Paulus. Deze kennis van het hart biedt elk mens de mogelijkheid om zijn volledige potentie in liefde te gaan benutten in de wereld.

Bedankt voor deze mooie levensles lieve, wijze vrouw. Ik geef hem nu door. “Wie oren heeft die hore” zei Jezus. “Je gaat het pas zien als je het door hebt” zei Johan Cruijff.