Hermetische filosofie

Ontdek het pad
In oude Griekse en Latijnse geschriften wordt wel gesproken over Hermes Trismegistus, te vertalen als ‘de driewerf grote Hermes’. Deze Hermes zei ooit: “Zoekt u God, u zoekt het schone. Er is één pad, dat er heen leidt: toewijding verenigd met gnosis.”.

Met gnosis bedoelt deze Hermes kennis van je hart, je diepste wezen. Wie daarnaar toegewijd zoekt die vindt ‘het schone’. En daarmee God. Hij linkt dat ook aan liefde, dankbaarheid en het goede doen. Hoe werkt dat in de hermetische filosofie?

“Het enige kwade waartoe de ziel kan vervallen is de onbewustheid.”
De hermetische filosofie komt voort uit teksten van Hermes Trismegistus en is een universele wijsheidsleer die leidt tot weten van binnenuit. Zij gaat ervan uit dat alles één is en dat de sterren en de hemel, het heelal, een weerspiegeling zijn van het leven op aarde en andersom. Dat wil zeggen: alles draagt goddelijkheid in zich, alles komt uit het ene en alles blijft verbonden met het ene. Leren houden van onszelf en ons zelf kennen, betekent daarmee ook de ander, de natuur en God leren liefhebben en kennen.

God, de kosmos en de mens vormen in de Hermetische filosofie een onverbrekelijke driehoek. De kosmos rust in God en de mens in de kosmos. En de mens en God besturen alles samen. God brengt de eeuwigheid voort en de Eeuwigheid de Kosmos. De Kosmos de tijd. De tijd wording en vergankelijkheid. Maar als iets verdwijnt maakt het altijd plaats voor iets nieuws.

God is in de Hermetische filosofie het Al en het Al komt uit hem. God is geen geest, maar de oorzaak dat er geest bestaat en levensadem en licht. Leven en onsterfelijkheid, noodlot en wetmatigheid, voorzienigheid en natuur, ziel en geest zijn ledematen van God. God draagt de Logos, een bewustzijnskracht van het mannelijke én vrouwelijke in zich en de mens ook. Deze beide krachten (of polen, naar C.G. Jung) houden elkaar in evenwicht. Als actie en reactie (Newton), yin en yang. Alleen in het donker zie je het licht.

God wil volgens deze filosofie ont-dekt worden. Gnooti seauton, ‘ken uzelve’ en je kent God, het Al. Bestudeer God en zijn evenbeeld in de natuur en je leert jezelf kennen. Beklim de ladder van ‘de negen hemelsferen’ en her-ken je Zelf. De Hermetische weg is een ervaringsweg. Ervaren leidt tot de diepste kern van het leven en bewustzijn vormt de sleutel tot het daadwerkelijk ervaren van de eenheid. Wanneer het lukt om volledig bewust te zijn, dan is men in staat om informatie te ontvangen die niet gebonden is aan tijd, ruimte en materie. Hermes bereikt deze staat, daarbij onderwezen door Poimandres, Geest, gnosis (kennis van het hart) van God. Hermes is dan volledig bewust zijn, het Leven zelf. Alleen het Leven zelf kan inwijden.

Gnosis is voor iedereen te bereiken die bereid is te luisteren naar zijn innerlijke stem; naar de inwijdingsprocessen van het Leven. Maar het is niet een ondergaan. Het Leven vraagt iets van je. De confrontatie durven aangaan tot bewustwording en verandering. Het herkennen van het goddelijke in jezelf, de Logos, de Christusenergie. Door het omarmen van o.a. vreugde, zelfbeheersing, wilskracht, vrijgevigheid, waarachtigheid. Zoals je de ziel behandelt tijdens je leven in het lichaam, zo zal de ziel jou behandelen na je dood. De mens zal volgens deze filosofie net zo lang incarneren tot aan zijn ware bestemming is voldaan.

De Egyptische Thoth kent overeenkomsten met de Griekse god Hermes. Beiden worden gezien als hoeder van eeuwige wijsheid, boodschapper van de goden, vredestichter, vader van de gnosis, begeleider van de ziel, alleskunner, god van het schrift, van de magie, van de alchemie, van het evenwicht in de kosmos. Hermes zou een legende kunnen zijn, die in de loop van de geschiedenis ontstond. Een metafoor voor een diepere werkelijkheid achter het materieel-historische: meta-fysisch. Beiden benadrukken de ‘weg der sterren’ en onderzoeken magie, alchemie, astrologie, botanica, heelkunde, filosofie, theologie, natuurkunde als diverse onderdelen van de ene waarheid.

Vanaf de periode die wij historisch gezien de Verlichting noemen is deze veelzijdigheid van het zoeken naar waarheid verloren gegaan. Vanaf dat moment kwam de ratio steeds meer centraal. Met deze ontwikkeling lijkt ook het respect voor levende en schijnbaar dode zaken verloren te gaan. De vrijheid om waarde te hechten aan het geestelijke, het spirituele, als wederhelft van het stoffelijke. De afgelopen decennia dragen steeds meer mensen bij aan een herstel van het holistisch mens-, wereld- en godsbeeld. Ik zie mezelf als één van hen. De hermetische filosofie geeft mij boeiende handvatten voor een andere kijk op het leven.